یکی از اموری که اجرای درست و اصولی آن نقش بسیار مهمی در هر ساختمانی دارد و می تواند به افزایش طول عمر ساختمان کمک کند لوله کشی های ساختمان می باشد. هر ساختمانی با توجه به تعداد طبقات و نوع کاربری که دارد دارای لوله کشی های متفاوتی است برای مثال تعیین مسیر در ساختمان هتل ها، ساختمان های تجاری، مسکونی و … باهم متفاوت بوده و باید از لوله های مختلفی استفاده شود.
لوله ها دارای ویژگی ها و قابلیت های منحصر به فردی هستند که با توجه به کاربری ساختمان قایل استفاده می باشند. لوله ها با توجه به جنس . کاربرد و نحوه اتصالاتی که دارند به دسته های مختلفی تقسیم بندی می شوند. انواع لوله هایی که در سیستم آبرسانی و فاضلاب مورد استفاده قرار می گیرند شامل لوله های گالوانیزه، چدنی، پنچ لایه و همچنین لوله های پلاستیکی می باشد.
لوله های گالوانیزه
لوله های گالوانیزه که شامل لوله های فولادی و آهنی گالوانیزه هستند با رنگ سفید بود و به صورت معمول نمی توان فرقی میان این دو لوله پیدا کرد اما لوله های فولادی گالوانیزه سبک تر و براق تر از لوله های آهنی گالوانیزه می باشند.
لوله های گالوانیزه به گونه ای هستند که هرگز نباید با جوش اتصال آنها را ایجاد نمود چرا که بر اثر حرارت ناشی از جوشکاری روکش گالوانیزه روی لوله می سوزد و دود غلطی را تولید می کند که باعث آلوده شدن محیط کار و در نتیجه مسمومیت و آسیب به دستگاه تنفسی می شود.
لوله های چدنی
لوله های چدنی از جنس چدن ریخته گری می باشند و به لحاظ نوع کاربردی که دارند انواع، مقدار آلیاژ، شکل، طول و نوع اتصالات آنها باهم متفاوت خواهد بود. از این نوع لوله ها به صورت معمول در سیستم لوله کشی فاضلاب ها استفاده می شود و شامل سر توپی و دو سر تخت می باشند.
مزایای استفاده از لوله های چدنی
لوله های چدنی در مقابل فشاری که به جداره های خارجی آنها وارد می شود مقاومت و استحکام مناسبی دارند و میزان فرسودگی آنها نسبت به لوله های فلزی بسیار کمتر خواهد بود و به راحتی از دستگاه تراکم هوا جهت باز کردن و رفع گرفتگی لوله های چدنی می توان استفاده نمود ضمن اینکه قیمت آنها در مقایسه با سایر لوله ها کمتر است.
معایب استفاده از لوله های چدنی
لوله های چدنی به علت تاثیری که از مواد شیمیایی موجود در فاضلاب می گیرند دچار زنگ زدگی می شوند و به دلیل وزن بالایی که دارند اکثر اتصالات با موفقیت انجام نمی شود.
لوله های پنج لایه
در بخش تاسیسات هر ساختمانی باید از لوله هایی استفاده شود که معمولا دچار خوردگی نشده و رسوب ایجاد نکند. برای این منظور آلیاژ های مختلفی با پوشش های گوناگون را باید مورد استفاده قرار داد تا از این طریق بتوان مقاومت لوله های فلزی را در مقابل خوردگی افزایش داد. اما این راه حل نتیجه کاربردی خوبی نداشته و باید از لوله های پلیمری استفاده شود چرا که به کار گیری آنها مشکل پوسیدگی و خوردگی را حل می کند اما باعث می شود تا اکسیژن به داخل لوله نفوذ کرده و چون تحمل فشار زیاد را ندارند ضریب انبساط زیاد خواهد شد.
از این رو دانشمندان فلز را با پلیمر تلفیق کرده که در نتیجه لوله هایی با نام لوله های پنچ لایه یا سوپر پایپ را تولید نموده اند. این لوله شامل یک لوله آلومینیومی، دو لایه پلیمر و دو لایه چسب مخصوص می باشد که باعث می شود تا خوردگی، زنگ زدگی، رسوب، پوسیدگی و … به حداقل ممکن برسد چرا که این نوع لوله ها توان حرارتی مداوم را داشته و در فشار بالا نفوذ ناپذیر خواهند بود. از این نوع لوله های پنچ لایه می توان برای تاسیسات ساختمان استفاده کرده و مطمئن بود که در بدترین شرایط دارای عمر طولانی هستند.
مزایای استفاده از لوله های سوپر پایپ
لوله های پنچ لایه هرگز رسوب نگرفته و زنگ نمی زنند و به راحتی خم شده و شکل پذیر هستند. این نوع لوله ها نصب سریعی داشته و بدون اینکه ضایعاتی داشته باشند به آسانی قابلیت حمل و نقل را دارند و هرگز اکسیژن به داخل آنها نفوذ نکرده و دارای ضریب انبساط طولی بسیار کمی هستند. لوله های سوپر پایپ افت فشار بسیار کمی داشته و در برابر ضربه و مواد شیمیایی مقاومت بالایی دارند.
لوله های پلاستیکی
از لوله های پلاستیکی در تاسیسات آب و فاضلاب استفاده می شود و دارای انواع مختلفی چون لوله های پلاستیکی PVC، لوله های پلاستیکی PE ، لوله های ABS لوله های PP و همچنین لوله های CPVC می باشند که هر کدام کارایی خاص خود را داشته و با توجه به ویژگی هایی که دارند در موارد خاص قابل استفاده خواهند بود.
مزایای استفاده از لوله های پلاستیکی پی وی سی
لوله های پی وی سی راحت و سریع تر از سایر لوله ها متصل می شوند و در زمان نصب در پروژه های رو کار نیاز به رنگ آمیزی ندارند و دارای وزن سبکی هستند و به راحتی در بین سقف های کاذب نصب می شوند.
مقاومت بالای لوله های پی وی سی در مقابل مواد شیمیایی بالا بوده و قطر خارجی کمتری نسبت به سایر لوله دارند. اما این نوع لوله ها در مقابل سرما بسیار حساس و شکننده هستند و در برابر حرارت زیاد فرم گرفته و استحکام خود را از دست می دهند.
کاربرد لوله های پلاستیکی پی وی سی
لوله های PVC فشار قوی در سیستم های فاضلاب ساختمان به عنوان لوله های عمودی، جمع آوری کننده و لوله تخلیه اصلی فاضلاب کاربرد دارند و با روش های مختلف اتصال پیدا کرده که متداول ترین آنها اتصال چسبی می باشد.
انواع لوله های پلاستیکی PE
اتصال لوله های PE با روش های مختلفی چون دنده ای، فلنچی، بستی، اورینگی و به صورت نر و مادگی می باشد. نوع اول از لوله های پلاستیکی PE دارای چگالی بالایی بوده و مقاومت حرارتی پایینی دارند و از انعطاف پذیری نسبتا” خوبی برخوردار هستند.
نوع دوم از لوله های PE چگالی متوسطی دارند و در مقایسه با نوع اول سخت تر بوده و مقاومت بیشتری در دماهای بالا از خود نشان می دهند و دارای قابلیت انبساط بهتری هستند.
لوله های پلاستیکی نوع سوم بسیار سنگین از نوع دوم بوده و چگالی بیشتری هم دارند و دارای درجه سختی و انبساط بالاتری می باشند که این خواص باعث می شود تا از این نوع لوله ها در مصارف وسیع گازرسانی و آبرسانی استفاده شود.
لوله های پلاستیکی PB
لوله های پلی بوتیلن لوله های پلاستیکی هستند که در برابر خوردگی، یخ زدگی، زنگ زدگی و همچنین خاک های اسیدی و رسوب ها از خود مقاومت نشان می دهند و هرگز در زمان انجماد دچهار ترک خوردگی نمی شود و می توانند دمای ۸۲ درجه سانتی گراد را تاب آورده و فشار ۶/۵ اتمسفر را تحمل کنند.
کاربرد لوله های پلی بوتیلن
از این نوع لوله ها برای لوله کشی های آب سرد و گرم مصرفی استفاده می شود و می توان با کم آنها جهت مسیر لوله را تغییر داده و انشعاب مختلفی را ایجاد نمود.