آسانسور و انواع آن

آسانسور

آسانسور به اتاقک متحرکی گفته می شود که از طریق آن می توان به طبقات بالا رفته و همچنین از طبقات بالا به سمت پایین فرود آمد. به دلیل همین کاربردی که آسانسور دارد، به آن در اصطلاح بالابر هم گفته می شود. در واقع آسانسور یا همان بالابر، وسیله ای برای حمل و نقل عمودی بین طبقات می باشد و از طریق آن می توان به آسانی وارد طبقات شده و حرکت افراد را تسهیل می بخشد به همین خاطر به آسانسور آسان بر هم گفته می شود.

آسانسور دارای کابینی می باشد که ساختار، ابعاد و همچنین تجهیزات آن به افراد مختلف به آسانی امکان استفاده می دهد و می توان آن را به عنوان عمومی ترین وسیله جابه جایی عمودی در جهان نامید که هر فردی با هر سنی و بدون هیچ ترافیکی می تواند از آن استفاده کند.

توجه داشته باشید که آسانسور از طریق موتور الکتریکی کار می کند و حرکت عمودی را انجام می دهد و با وجود اینکه فرمان دادن به آن در اختیار افراد است، اما توقف آن در محل مقرر توسط سیستم انجام می شود. دلیل آن هم این است که کنترل این وسیله به یک سیستم سپرده می شود.

بخش های تشکیل دهنده آسانسور :

همان طور که می دانید آسانسور در داخل محیط داخلی هر ساختمان نصب می شود و به صورت کلی از سه قسمت مهم تشکیل شده است که شامل : موتور خانه، چاه آسانسور و چاهک می باشد و هر کدام از این قسمت ها کاربرد خاص خود را دارند.

موتور خانه را برای برقراری موتور، گیربکس، تابلو کنترل آسانسور و همچنین تابلو برق تعبیه کرده و چاه آسانسور فضایی برای نصب درها، ریل ها بوده و حرکت کابین و وزنه هم در این محل انجام می شود و چاهک محلی در پایین ترین قسمت چاه آسانسور است برای ضربه گیرها، بافرها و موتور گیربکس. بهتر است بدانید که چاهک را قلب آسانسور نامیده و به تابلوی برق، مغز آسانسور می گویند.

انواع آسانسور ازلحاظ کاربرد : 

آسانسور ها از نظر کاربرد دارای انواع مختلفی هستند که شامل موارد زیر است :

۱-آسانسور حمل بار و مسافر: این نوع آسانسور ها برای حمل و نقل کالا ساخته و طراحی شده اند و از آنجایی که عمل حمل بار توسط افراد انجام می شود، به آنها آسانسور حمل بار و مسافر گفته می شود.

۲-آسانسور خدماتی : بهتر است بدانید که آسانسور های خدماتی به صورت دائمی برای حمل و نقل کالا مورد استفاده قرار گرفته و نکته مهم این نوع آسانسور ها این است که در طبقات مشخصی عمل می کنند. ابعاد این نوع  از آسانسورها به گونه ای است که به افراد اجازه استفاده نمی دهد و در میان ریلهای منصوبه عمودی و با حداکثر ۱۵ درجه انحراف ، حرکت می کند. 

توجه داشته باشید که مساحت کف کابین، عمق و همچنین ارتفاع این نوع آسانسور ها نباید بیشتر از یک متر مربع باشد و به همین خاطر است که این نوع آسانسور ها برای افراد غیر قابل استفاده می باشد. 

۳-آسانسور خودرو بر : این نوع آسانسور ها در مجتمع های خصوصی تعبیه می شود و ابعاد آن متناسب با ابعاد یک خودرو بوده و از طریق این نوع آسانسورها خودروی سواری خود را جابه جا می کنند. در واقع آسانسور های خودرو بر اتاقکی است که طراحی و ساخت آنها، امکان جابه جا نمود خودرو را به شما می دهد.

انواع آسانسور :

بهتر است بدانید که داشتن کابین، حرکت عمودی و توقف در سطوح مختلف  از خصوصیات مشابهی است که همه آسانسور ها دارند. اما آنچه باعث تفاوت آسانسور ها با یکدیگر می شود، نحوه اعمال نیروی محرکه به کابین است که می توان آنها را به چهار دسته اصلی مانند آسانسور های کششی، وینچی، هیدرولیک و مغناطیسی تقسیم نمود.

آسانسورهای کششی :

آسانسور های کششی به گونه ای هستند که نیروی محرکه در آنها از یک موتور الکتریکی که معمولا در بالای چاه آسانسور و در فضای موتور خانه قرار دارد، تامین می شود. موتور الکتریکی دارای یک فلکه بوده که روی این فلکه تعدادی سیم بکسل قرار دارد که این سیم های فولادی از یک طرف به کابین آسانسور متصل بوده و از طرف دیگر به قاب وزنه اتصال دارد.

بهتر است بدانید که وزن این وزنه ها هم اندازه با وزن کابین، به علاوه نصف ظرفیت کابین می باشد و جنس آنهابه صورت معمول از چدن یا بتن است( توجه داشته باشید که وزن هر فرد به صورت تقریبی ۷۵ کیلوگرم در نظر گرفته می شود).

وجود وزنه در آسانسور های کششی  به این خاطر است که به بالابردن آسانسور کمک می کند و اگر این وزنه قرار داده نشود، باید از موتور های خیلی قوی با کیلو وات بالا استفاده نمود و انجام این کار باعث می شود که توان موتور کاهش یابد. از این رو قرار دادن وزنه با اینکه برای پایین آمدن آسانسور ایجاد مزاحمت می کند، اما به دلیل اینکه هر جسم بدون دخالت به پایین فرود می آید، به همین خاطر وزنه ممانعتی در حرکت آسانسور ایجاد نمی کند.

اساس کار آسانسور های کششی :

این نوع آسانسور ها بر اساس نیروی اصطکاک بین سیم بکسل ها و فلکه موتور کار می کنند و همان طور که گفته شد، در داخل فریم وزنه به اندازه وزن کابین به اضافه نصف ظرفیت کابین وزنه وجود دارد. به همین خاطر نیروی کشش لازم برای حرکت کابین کاهش یافته و اگر ظرفیت کابین رعایت شود، آنگاه اختلاف وزن بین کادر وزنه و کابین از نصف ظرفیت کابین بیشتر نخواهد شد. این مساله باعث می شود تا سیستم کشش آسانسور در زمان حرکت به سمت بالا و پایین برای حداکثر جابه جایی جرمی به اندازه نصف ظرفیت کابین توان مصرف کند.

آسانسورهای مغناطیسی :

آسانسور های مغناطیسی به گونه ای هستند که ریل ها و سایر تجهیزات وصل شده بر روی دیوار چاه آسانسور قرار داشته و با مغناطیس مداوم به عنوان راه اندازه موتور عمل کرده و همچنین کابین آسانسور نقش چرخانه را ایفا می کند.

نحوه کار آسانسور مغناطیسی :

در این نوع آسانسور ها با متصل شدن برق به راه انداز، یک میدان مغناطیسی ایجاد می شود و به چرخانه القا می گردد. میدان مغناطیسی که ایجاد شده در بعضی از نقاط قطع می شود و با القای جریان برق از طریق سیم پیچ های راه اندار، باعث می شود تا سیم پیچ های روی چرخانه باردار شده و این مسله باعث راه افتادن و حرکت کابین آسانسور می شود. نکته مهم این است که در این نوع آسانسور ها موتورخانه، کابل فولادی، وزنه تعادل و … وجود نداشته و با اینکه از لحاظ قیمت بسیار گران هستند، اما ایمنی بسیار بالایی نسبت به آسانسور های معمولی دارند.

آسانسورهای هیدرولیک :

امروزه این نوع آسانسور در ساختمان های مسکونی مورد استفاده قرار می گیرد. جالب این است که در کشور های اروپایی بیش از ۷۰ درصد ساختمان های بالای ۵ طبقه از آسانسور های هیدرولیک استفاده می کنند. این نوع آسانسور ها از طریق موتور الکتریکی پمپ فشار روغن و جک هیدرولیک کار می کنند.  

آسانسورهای وینچی :

آسانسور های وینچی با استفاده از طناب یا زنجیر فولادی آویزان می شوند و نیروی محرکه وارد شده به آنها به طریقی غیر از اصطکاک می باشد و همچنین قاب وزنه در این نوع آسانسور ها وجود نخواهد داشت.

خصوصیات آسانسور هیدرولیک :

آسانسور هیدرولیک در زمان شروع دارای حرکت نرمی می باشد و خرابی و استهلاک بسیار کمی دارد. تعمیر و عیب یابی سریع و آسانی داشته و امکان این وجود دارد که از شیشه هم برای آن استفاده شود، زیرا کادر وزنه و سیم بکسل در این نوع آسانسور ها حذف شده است. سازه آسانسور های هیدرولیکی ساده بوده و نیاز به وجود موتور خانه در پشت بام نخواهد بود و به راحتی می توان آنها را به صورت دقیق در طبقات تراز کرده و  به صورت باربر، سنگین  با تناژ بالا هم ایجاد نمود.

معایب آسانسور های هیدرولیک :

با همه مزیت های خوبی که این نوع آسانسور ها دارند، اما استفاده از آنها محدویت هایی دارد که باید به آنها توجه داشته باشید. برای مثال می توان به محدودیت در ارتفاع، کندی نسبی سرعت و همچنین قرار گیری در چاهک اشاره نمود. بهتر است بدانید کهامروزه از طریق سیستم های خنک کننده ای که موجود است، می توان به سرعت یک متر دست پیدا نمود که بسیار قابل توجه می باشد.

 از محدودیتهای استفاده از این نوع آسانسورها می‌توان به محدودیت در ارتفاع و کندی نسبی سرعت آنها و تنها قرارگیری در چاهک را اشاره کرد. البته امروزه با استفاده از درایو و سیستم خنک‌کننده می‌توان به سرعت ۱ متر به صورت معمول دست یافت.

توجه داشته باشید که در آسانسور های هیدرولیک بر عکس آسانسور های کششی کادر وزنه وجود نداشته و به جای آن جک هیدرولیک باید کار جابه جایی کابین و مسافران را انجام دهد. پاور یونیت در آسانسور های هیدرولیک در اصطلاح به یک موتور شناور در روغن گفته می شود که دارای یک شیر الکتریکی می باشد. توجه کنید که این موتور در اصل وظیفه تامین فشار روغن برای جک هیدرولیک را بر عهده دارد.

برای اینکه هزینه کمتری را متحمل شوید، باید در زمان شروع به کار موتور جک هیدرولیک، از سیستم سیم کشی ستاره-مثلث استفاده نمایید. زیرا در این صورت برای راه ندازی موتور به دلیل استفاده از راه انداز  یا سیستم کنش آرام  نیاز به هزینه بسیار بالاتری می باشد. نکته مهم این است که این موتور را تنها برای بالارفتن باید روشن نمود و در زمان فرود آمدن نیاز به مصرف توان موتور نبوده و می توان با باز کردن یک شیر و همچنین خالی نمودن روغن جک کابین، به آرامی به سمت پایین حرکت کرد.