برای محافظت از سازه های های مختلف در مقابل حریق باید از پوشش های مقاومی استفاده نمود تا در زمان بروز آتش سوزی از ستون ها و تیرهای اصلی محافظت کرده و قاب های سازه تقویت شده و امکان ریز و بروز خطر در سازه های مختلف به حداقل می رسد. از این رو باید تمامی سطوح دیوارها، سقف و همچنین کف را به صورت کامل عایق کاری کرده و مقاوم سازی غیر عامل در مقابل حریق را روی سازه اعمال نمود. روش های مختلفی برای افزیش مقاومت سازه در مقابل حریق وجود دارد اما یکی از روش هایی که در این مقاله مورد بررسی قرار می گیرد استفاده از رنگ های ضد حریق می باشند که به نام رنگ های متورم شونده یا منبسط شونده معرفی می شوند.
رنگ های منبسط شونده
رنگ های متورم شونده (Intumescent Paint) از جمله متریالی هستند که به جهت ضد حریق نمودن سازه های مختلف از آنها استفاده می شود. این رنگ ها به دو دسته رنگ های متورم شونده پایه آبی و همچنین رنگ های متورم شونده پایه اپوکسی تقسیم می شوند.
نحوه اجرای رنگ های منبسط شونده
در صورت بروز حادثه و ایجاد درجه حرارت های ۲۷۰ تا ۳۰۰ درجه سانتی گراد یک سری واکنش های شیمیایی رخ می دهد که باعث آزاد شدن گاز های خنک کننده می گردد و در نهایت با پف کردن تا حدود ۲۰ برابر ضخامت اولیه حجیم شده و باعث ایجاد یک لایه عایق زغالی می شود که می تواند از سازه های مختلف حفاظت نماید. حتی این رنگ ها در شرایط بسیار خاص قابلیت حفاظت از سازه های فلزی را دارا بوده و می توانند محافظ سطوح داخلی ساختمان ها باشند.
کاربرد رنگ های منبسط شونده
از این نوع مواد برای پروژه های ساختمانی، صنعتی و همچنین تونل ها، ایستگاه مخصوص مترو، صنایع دفاعی و حتی کشتی سازی، صنایع نفت و گاز، صنایع دریایی و پتروشیمی استفاده می شود.
تفاوت رنگ های منبسط شونده پایه آبی و پایه اپوکسی
از رنگ های منبسط شونده پایه آبی به جهت محافظت از سازه های چوبی استفاده می شود و به صورت کلی سازه های چوبی را در مقابل حریق سلولزی حفاظت می کند و کاربرد رنگ های منبسط شونده پایه اپوکسی حفاظت از سازه های پلیمری در مقابل حریق های هیدروکربنی می باشد.
رنگ های متورم شونده سازه های چوبی
از آنجایی که چوب یک ماده طبیعی و بازگشت پذیر است از آن به عنوان یک ماده اصلی در زندگی استفاده می شود اما به دلیل اینکه چوب به سرعت شعله ور می شود احتمال بروز خطر بسیار افزایش می یابد. به همین خاطر باید با استفاده از پوشش های مختلفی روی سطح چوب را پوشانده تا بتوان اشتعال پذیری چوب را کاهش و علاوه بر به تاخیر انداختن آتش سوزی، مانع از گسترش حریق شد.
نحوه اجرای رنگ های منبسط شونده سازه های چوبی
در زمان بروز آتش سوزی لایه نازک ماده ضد حریقی که بر روی سطح چوبی قرار دارد با بالا رفتن دما دچار انبساط شده و باعث ایجاد یک لایه ضخیم غیر قابل اشتعال و عایق می شود و در نهایت مانع از تخریب سازه شده و بیشتر حرارت به وجود آمده در حریق صرف انجام واکنش انبساط مواد متورم شونده می گردد و این لایه منبسط شونده متخلخل که دارای ساختار کربنی و غیر قابل اشتعال می باشد مانع از رسیدن اکسیژن به ساختار چوبی شده و از شعله ور شدن آن جلوگیری می کند.
مزیت استفاده از رنگ های ضد حریق پایه آبی
این نوع از پوشش ها با وجود اینکه ضخامت بسیار کمی دارند اما سازه پوشش داده شده با این نوع رنگ در مقابل آتش می تواند تا ۳ ساعت مقاومت داشته باشد. المان های سازه در این روش آشکار و نمایان بوده و به عنوان یک روش دکوراتیو شناخته می شود. توجه داشته باشید که سرعت عمل در بهره گیری از این پوشش ها بسیار بالاست و استفاده از آنها هیچ ضرری برای محیط های انسانی نداشته و می توان از آنها در محیط هایی که انسان زندگی می کند هم استفاده نمود. در صورتی که پوشش های های پایه آب نیاز به تعمیر داشته باشند می توان با استفاده از ماله و کاردک عملیات تعمیر را انجام داد.
رنگ های منبسط شونده پایه اپوکسی
این نوع رنگ ها به عنوان اولین و تنها ترین پوشش های ضد حریق تک جزئی شناخته شده در دنیا هستند که به جهت حریق های هیدروکربنی استفاده و برای پروژه های نفتی و گازی تنظیم شده اند.
مزیت رنگ های متورم شونده پایه اپوکسی
این نوع رنگ ها را می توان بر روی سازه با کمک دستگاه های ایرلس معمولی اعمال کرده و این در حالی است که سایر رنگ های ضد حریق این امکان را نداشته و با استفاده از ایرلس های دو قلو که به صورت پیش گرمکن دار هستند اعمال می گردند که در نهایت سبب می شود تا رنگ های دو جزئی با یکدیگر به خوبی مخلوط نشده و با گذشت زمان رنگ از روی سطح جدا شود. رنگ های پایه اپوکسی به دلیل اینکه تک جزئی هستند لازم نیست که به سرعت بر روی سازه اعمال شوند و این مسله باعث می شود تا نقاش زمان کافی برای اجرای با دقت رنگ بر روی سطح را داشته باشد و در نهایت سطح تمیز تری به وجود می آید.
رنگ ضد حریق فایرتکس ام ۹۰
رنگ ضد حریق فایرتکس ۹۰M از نوع رنگ های پایه اپوکسی بوده که به صورت دو جزئی می باشد و که به دلیل تکنولوژی که در ساخت و تولید آن به کار رفته است قابلیت محافظت سازه در برابر حریق های هیدرو کربنی را دارد.
این رنگ در شرایط بسیار سخت، آب و هوایی نامساعد و همچنین محیط های اسیدی مقاومت بالایی دارد و این مسله باعث می شود تا در صنایع پتروشیمی، کشتی سازی، صنایع نفت و گاز و … کاربرد داشته باشند و از تمامی تجهیزات و سازه های فلزی در برابر حریق های احتمالی محفاظت کند. برای مثال اکثر سکوهای پارس جنوبی، سکوهای نفتی و گازی را با استفاده از این نوع رنگ ضد حریق پوشش می دهند تا در برابر آتش سوزی های هیدورکربنی مقاوم باشند. برای اجرای این رنگ باید از دستگاه ایرلس دو جزئی که دارای هیتر است استفاده شود و چون پوشش دادن با این رنگ کار دشواری است باید قبل از اختلاط حتما آن را گرم نمود.