گچ های ساختمانی و انواع آن ها

گچ از مهم ترین مصالحی است که در صنعت ساختمان سازی از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده و از آنجایی که این مصالح دارای ویژگی های خاصی هستند، از سالهای گذشته برای ساختمان سازی از آنها بهره می گرفتن تا امروز که جزء  پرکاربرد ترین مصالح به حساب می آیند. بدون شک در شهر اصفهان ساختمان های قدیمی زیادی را می بینید که در آنها از گچ بری استفاده شده باشد، البته از زمان صفویه اغلب این ساختمان ها گچ بری شده اند و تا امروز باقی مانده و همچنان زیبایی منحصر به فردی دارند.

همان طور که می دانید برای ایجاد یک بنا نیاز به مصالحی است که بتوان در محدوده یک زمین، بنایی را پیاده سازی نمود و گچ از مصالحی است که در قدم اول می توانید از آن استفاده کنید. برای مثال از ریختن رنگ در اطراف زمین گرفته تا مرحله سفید کاری و همچنین نصب سنگ، به گچ نیاز داشته و حتی در زمان نقاشی ساختمان هم می توان از گچ بهره گرفت.

سنگ گچ از مصالحی است که برای تهیه گچ از آن استفاده می کنند و برای انجام این کار ابتدا سنگ را پخته و بعد آسیاب می کنند. توجه داشته باشید که سنگ گچ در طبیعت به مقدار زیادی وجود دارد تا حدی که از لحاظ فراوانی در طبیعت در رده پنجم قرار گرفته و جزء گروه مصالحی ساختمانی کلسیم دار به شمار می رود.

سنگ گچ تقریبا” در تمام نقاط زمین وجود داشته و در ایران می توانید در کویر مرکزی، اطراف تهران و همچنین آذربایجان سنگ گچ را پیدا کنید. سنگ گچ یا ترکیب با کربن بوده یا ترکیب با اکسید آهن و خاک رس و به صورت خالص بدون رنگ می باشد، اما اگر با کربن خاکستری یا اکسید آهن بی رنگ ترکیب شود، به رنگ زرد روشن، کبود یا سرخ می باشد و این تغییر رنگ ها با توجه به نوع اکسید های آهن متفاوت خواهد بود.

 گچ دارای کابرد های زیادی است که مهم ترین آنها شامل موارد زیر می باشد.

از گچ در ساختمان سازی برای اندود کردن، سفید کاری، گچ کاری و همچنین عایق حرارتی و صوتی ساختمان و … استفاده می شود و در سیمان سازی برای اینکه زمان گیرایی را افزایش دهند، از گچ استفاده می کنند.

کاربرد دیگر گچ قالب زدن در کارگاه های تولید چینی و سرامیک می باشد و در صنعت شیشه سازی برای اینکه وسکوزیته مذاب را از لحاظ میزان اکسیژن حل شده یا نشده، تنظیم کنند، از گچ کمک می گیرد.

در ریخته گری هم از گچ برای تهیه گچ های نسوز استفاده می شود. حتی از گچ برای تهیه کود و سم های شیمیایی هم بهره می گیرند. جالب این است که در صنعت تولید کاغذ برای شفافیت ورق ها از گچ استفاده می کنند.

کاربرد دیگر گچ در صنعت چرم سازی است و برای جدا نمودن مواد شاخی از پوست از گچ کمک می گیرند و به عنوان خشک کن در صنعت پتروشیمی کاربرد دارد. حتی گچ در مصارف طبی هم کارایی داشته و برای شکسته بندی مورد نیاز می باشد.

همان طور که گفته شد گچ مصارف و کاربرد های متنوعی دارد و علاوه بر مواردی که گفته شد، می توان از گچ برای ملات سازی و موقتی نگهداشتن سنگ برای ریختن ملات پشت آن استفاده نمود.  

مهم ترین خواص گچ، زود گیر بودن، زیاد بودن حجم، مقاومت در برابر آتش سوزی، آکوستیک بودن، قیمت مناسب و همچنین قابلیت رنگ پذیری و پلاستیکی بودن آن است که همه این مزیت ها باعث می شود تا گچ به عنوان مهم ترین و کاربردی ترین مصالح در صنعت ساختمان مورد استفاده قرار گیرد.

بهتر است بدانید که گچ ها دارای انواع مختلفی می باشند که هر کدام کاربرد خاص خود را دارند و شامل موراد زیر می باشد :

این نوع گچ مختص زیر کار می باشد که از آن به عنوان لایه اول گچ کاری استفاده می شود.

این نوع گچ را برای سفید کاری با مش بالا استفاده می کنند.

از گچ سفید کاری برای لایه نهایی گچ کاری و پرداخت بهره می گیرند.

توجه داشته باشید که نوع دیگری از گچ ها وجود دارند که به صورت ترکیبی هستند. در واقع مواد افزودنی داشته و عملیات سبک سازی روی آنها انجام شده و به عنوان عایق مورد استفاده قرار می گیرند که شامل موارد زیر هستند :

این نوع گچ را برای گچ کاری روی بتن استفاده می کنند.

بهتر است بدانید که از ترکیب گچ با مواد افزودنی خاص همانند پرلیت و … می توان گچ سیوا را به دست آورده و از آن به عنوان گچ زیر کار استفاده نمود. این نوع گچ دارای مزیت های زیادی می باشد که مهم ترین آن گیرش اولیه و نهایی بالای آن است که می توان زیر کار تمیزی را در نهایت ارائه نمود.

این نوع گچ هم مانند گچ سیوا تهیه می شود و از آن به عنوان لایه نهایی گچ کاری می توان استفاده نمود و گزینه مناسبی برای سفید کاری می باشد. توجه داشته باشید که گچ های ساتن نه تنها دارای گیرایش اولیه و نهایی هستند، بلکه کاملا ضد آب بوده و قابلیت شست و شو دارند. حتی این نوع گچ ها در برابر رطوبت، خش و ترک هم دارای مقاومت بالایی هستند.

به گچ های پاششی به دلیل اینکه پلیمر هایی اضافه می شود، در اصطلاح پلیمری هم گفته می شود که مختصص گچ کاری با استفاده از دستگاه گچ پاش می باشد. استفاده از دستگاه گچ پاش علاوه بر اینکه سرعت اجرای کار را افزایش می دهد، باعث به هدر رفتن محصول نشده و هزینه ها را کاهش می دهد.

این نوع گچ ها بعد از اینکه با استفاده از دستگاه پاشیده شوند، مانند بتن سقف و سخت شده و این مسله باعث می شود تا در برابر رطوبت مقاومت بالایی داشته باشند.

این نوع گچ ها حتی در مقابل حرارت هم تا حد قابل ملاحظه ای مقاوم هستند و در ساختمان سازی های نوین برای حذف مرحله گچ و خاک از این نوع گچ استفاده می کنند تا در هزینه ها صرفه جویی شود.

مزیت دیگر گچ های پاششی این است که می توان مستقیما” روی خود سازه سقف از آنها استفاده نمود و با سرعت بالا کل سقف را پوشش داد. نکته مهم این است که گچ های پلیمری را می توان با ضخامت ۱۰ سانتی متر هم روی آجر و بتون اجرا نمود. البته فراموش نکنید که این قابلیت به خاطر مواد افزودنی است که در گچ های پاششی وجود دارد و همین مسله شرط آکوستیک بودن گچ های پاششی را تضمین می کند.

در صورتی که ستون های بتونی یا فلزی در ساختمانی وجود داشته باشد، می توان مستقیما” از این نوع گچ ها استفاده نمود و کل ستون را به راحتی پوشش داد.

۱- گچ های معمولی به صورت میانگین در حدود ۵/۱ تا ۲ سانتی متر ضخامت دارند و در صورتی که بخواهید ضخامت گچ را بیشتر کنید، ترک خورده و کار خراب می شود. اما گچ های پلیمری را می توان تا ضخامت ۱۰ سانتی متر پاشید، بدون اینکه کوچکترین ترکی ایجاد شود.

۲- از آنجایی که در زمان پاشش گچ بر روی دیوار، سرعت و فشار انجام کار بسیار بالا است، تمام درز ها و ترک های موجود بر روی دیوار پر می شود. نکته مهم این است که سرعت اجرای این روش حداقل ۵ برابر سرعت اجرای گچ های معمولی می باشد و این مسله جزء مهم ترین فاکتور هایی که به صنعتی سازی ساختمان ها کمک می کند.

۳- مقاومت فشاری گچ های پاششی ۱۵۶ کیلو گرم بر سانتی متر مربع می باشد و این در حالی است که برای گچ های عادی این مقاومت در حدود ۷۰ کیلوگرم بر سانتی متر مربع محاسبه شده است.  

۴- همان طور که می دانید در مناطق مرطوب نمی توان از گچ استفاده نمود، اما گچ های پاششی با تمام شرایط آب و هوایی سازگار بوده و بدون هیچ محدودیتی قابل استفاده می باشند.

۵- به دلیل اینکه گچ های پلیمری بسته بندی شده و مستقیما” در داخل دستگاه ریخته می شوند، ضایعات موجود در گچ های معمولی را ندارد.